Ik heb een regenmeter in mijn tuin en iedere zondag maak ik hem leeg en houd bij hoeveel er die afgelopen week in zat. Het zal wel niet een nauwkeurige meting opleveren maar geeft toch een aardige indicatie van de hoeveelheid neerslag die mijn tuin moet verwerken.
Neerslag
Het gebeurt regelmatig dat er behoorlijk wat water op de perken staat en het even duurt voordat dat weer in de bodem is weggezakt. Volgens de recente Bosatlas van weer en klimaat is het jaargemiddelde voor de plek waar ik woon tussen 850 en 875 mm. In 2020 was de eindstand 1132 en ook nu staat de teller alweer op 1147 mm, beduidend meer dan het jaargemiddelde.
Clusterbui
In juni, weet u het nog, werd het gebied tussen Egmond en Burgerbrug getroffen door een clusterbui, dat wil zeggen een enorme hoeveelheid regen in korte tijd. Landerijen stonden enkele dagen blank en er moest flink doorgepompt worden om al het water weer weg te krijgen. Er kwam veel kritiek op het optreden van ons waterschap HHNK.
Evaluatie
In oktober bespraken we de uitgebreide evaluatie die over dit weersverschijnsel en het optreden van het waterschap is gemaakt. De belangrijkste conclusies zijn dat het watersysteem op enkele storingen na goed heeft gefunctioneerd, dat de medewerkers van HHNK zich voor 200% hebben ingezet maar dat de bereikbaarheid en communicatie van HHNK is tekort geschoten.
Watersysteem
Eerst iets over het watersysteem. Dat is gedimensioneerd om 14 mm neerslag per dag weg te malen en af te voeren naar Markermeer, IJsselmeer, Waddenzee en Noordzeekanaal. In juni hadden we te maken met 100 – 140 mm in een paar uur.
Met behulp van waterbergingen kan je een (klein) deel nog opvangen maar de inzet van extra pompen was noodzakelijk. Door HHNK werden in totaal ongeveer 50 noodpompen ingezet vanuit de eigen calamiteitenopslag en van loonbedrijven. Daarnaast gingen agrariërs zelf ook aan de slag om hun landerijen te ontwateren. En toch was dat allemaal niet genoeg.
Ruimte voor water
Aanbeveling 1 is daarom om het watersysteem te versterken en de stresstest van juni 2021 daarvoor te gebruiken. Als uitwerking wordt onder andere genoemd om meer ruimte te maken voor water en de afvoernorm (14 mm) in relatie te bezien tot veel vaker dit soort extreem weer. Daarbij hoort ook de werking van de bergingen kritisch te bezien. Maar ook de afmetingen van waterlopen en de doorstroomprofielen moeten beschouwd worden.
Crisisbeheersing
De crisisbeheersing (want het was een crisis) schoot tekort. In het veld werd automatisch door de medewerkers alles uit de kast gehaald om het water zo snel mogelijk weg te krijgen maar een centraal beeld en dus centrale aansturing ontbrak. De procedure rond het opschalen van de crisisbeheersing zou nog eens tegen het licht moeten worden gehouden.
Het eerder opschalen van de crisisbeheersing met het klantcontactcentrum neemt zodoende de druk op de gebiedsbeheerders weg die in juni werden overstelpt met telefoon en operationele meldingen vanuit het geautomatiseerde watersysteem. Op die manier kan de informatie naar de buitendienst worden gefilterd. Verder zouden er stafsecties moeten worden ingericht bij de crisisbeheersing.
Voorspelling
Konden we het nu zien aankomen, die regenval? De evaluatie concludeert eigenlijk van niet. Een eerste indicatie kwam van Meteo Wageningen, die donderdag 17 juni nog voorspelde dat er vrijdag 18 juni ongeveer 20 mm en zaterdag 19 juni nog eens 20 mm neerslag zou vallen. Vrijdagmiddag werd de bui voor de kust waargenomen met een intensiteit van 50-60 mm in één uur, eenmaal boven land werd het 80-90 mm.
In de voorafgaande dagen werd er nog water ingelaten in de polders ten behoeve van het beregenen. Een verlaging van het peil in de boezem had op vrijdag niet veel effect meer. Uiteindelijk kon de boezem al het uitgepompte water van de polders goed verwerken maar het vergde wel veel inzet en een aantal dagen voor de situatie weer was teruggebracht tot normaal. Als gevolg van klimaatverandering zal het helaas vaker gaan voorkomen, waarbij schade niet altijd is te vermijden.
Schadeclaims
Een aantal agrariërs heeft schadeclaims ingediend bij het waterschap. Deze zullen door de verzekeraar verder worden behandeld en daarover valt nog weinig te zeggen. De vraag is natuurlijk of het waterschap iets te verwijten valt, zowel handelen als niet handelen. We zullen zien wat daaruit komt.
Overleg
Na de vergadering in oktober is er overleg gevoerd met de partners (veiligheidsregio, gemeenten, LTO) en wellicht komen daaruit nog gewijzigde aanbevelingen. Deze aanbevelingen worden vervolgens door de organisatie van het waterschap uitgewerkt in een eerste plan van aanpak. Over dit plan van aanpak en de vorderingen wordt dan periodiek gerapporteerd aan het algemeen bestuur. Deze rapportage staat los van de gebruikelijke viermaands rapporten die wordt gemaakt.
Zodra er meer bekend is over het vervolg zullen we er op deze website weer aandacht aan besteden.
Fijko van der Laan
Voorzitter PvdA-fractie HHNK
Fijko van der Laan
Ik ben geboren en getogen in Hilversum en opgegroeid in een sociaaldemocratisch nest. Na de middelbare school heb ik een loopbaan gevolgd bij de Koninklijke marine met afwisselend varende functies en functies in Den Helder en Den Haag. Na mijn leeftijdsontslag vervolgens 6 jaar wethouder in Anna Paulowna gevolgd door 5 jaar fractievoorzitter in de
Meer over Fijko van der Laan
