Fractiejaarverslag 2020

Het jaar 2020 was een buitengewoon en ook weer een gewoon jaar voor het waterschap Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK).

Buitengewoon aangezien we vanaf februari werden getroffen door de corona-pandemie (Covid-19) en het land in maart in een eerste Lock-down ging. Maar ook voor HHNK een gewoon jaar omdat de waterschapstaken (veilig, voldoende en schoon water) voor het grootste deel normaal werden uitgevoerd.

Algemeen

Het algemeen bestuur, waarvan de PvdA-fractie deel uitmaakt, kwam gedurende het jaar uitsluitend in digitale sessies bijeen; ook de besluitvorming verliep geheel digitaal. Wat dat betreft is er een steile leercurve doorgemaakt en vervult de functionele democratie haar rol. Van de tien themabijeenkomsten konden er nog drie fysiek plaats vinden, de overige ook allemaal digitaal via dezelfde speciale zoom-applicatie (hacker-proof!). Ter voorbereiding op de commissievergaderingen en de algemeen bestuursvergaderingen kwam de fractie voor overleg acht keer bij elkaar, waarvan drie keer in levenden lijve (met dank aan Marjan voor het beschikbaar stellen van voldoende ruimte) en de rest digitaal. Gedurende het jaar zijn er drie nieuwsbrieven, Waternieuws gepubliceerd op onze eigen website (www.hhnk.pvda.nl). Hierna volgen enkele onderwerpen waarover in 2020 een besluit is genomen en waar de fractie mee heeft ingestemd.

Waterketen

In de waterzuivering, de waterketen, zijn er in 2020 een paar belangrijke besluiten genomen. Zo is in september de strategienota microverontreinigingen aangenomen. In deze nota wordt de aanpak van de vervuiling met zeer kleine deeltjes van allerlei stoffen in het afvalwater uiteengezet. Dat kunnen zijn medicijnresten maar ook microplastics. Belangrijkaspect bestaat uit het opdoen van kennis met samenwerkingspartners maar daarnaast worden ook concrete maatregelen getroffen per rioolwater zuivering installatie (RWZI). In dit kader past het eerder in 2020 genomen besluit voor de proefopstelling Ge(O)zond water bij de RWZI Wervershoof, waar met het waterleidingbedrijf PWN ervaring wordt opgedaan met verwijdering van medicijnresten.

Eén van de restproducten na de zuivering is het slib. Dat zuiveringsslib wordt nu nog verwerkt in de slibdroger te Beverwijk. Die installatie is aan het eind van de levensduur en in 2020 is besloten de slibdroger uit dienst te stellen en af te koppelen van de RWZI Beverwijk. Daarvoor in de plaats heeft HHNK zich aangesloten bij de Gemeenschappelijke Regeling Slib met andere waterschappen. In de toekomst zal ons slib worden verwerkt door de HVC met gebruikmaking van restwarmte. Nog twee waterschappen, Zuiderzeeland en AGV, hebben zich ook aangesloten. Een goede ontwikkeling!

Tot slot heeft de fractie ingestemd met de renovatie van twee sterk verouderde RWZI’s, namelijk Oosthuizen en Wieringen. Deze zullen worden vervangen door het Nereda systeem, een Nederlandse innovatie die minder ruimte vraagt en minder energie verbruikt dan de klassieke zuiveringen.

Op 4 september werden door de fractie enkele waterzuiveringen bezocht en werd ter plekke informatie gegeven over de hierboven genoemde ontwikkelingen.

Watersysteem

In het watersysteem zorgt HHNK voor waterveiligheid en beperken wateroverlast (niet te veel en niet te weinig). Voorts de zorg voor de waterkwaliteit. Net als voorgaande jaren zijn er de gebruikelijke peilbesluiten genomen. Bron van zorg zijn de soms veel voorkomende peilafwijkingen, vooral in het veenweidegebied Laag Holland. Daarover heeft de fractie samen met Water Natuurlijk en Natuurterreinen schriftelijke vragen gesteld en moties voorbereid voor een betere handhaving.

Het versterken van de Markermeerdijken is nu in uitvoering nadat de Raad van State de bezwaren heeft afgewezen. Eind dit jaar zijn er toch weer discussies opgelaaid over het stukje bij Uitdam. De participatie is niet optimaal geweest in deze laatste uitvoeringsfase en ook daarover heeft de fractie schriftelijke vragen gesteld in nauwe afstemming met de fractie in Provinciale Staten.

Van groot belang voor het watersysteem in de Noordkop is het project Natte Infrastructuur. De fractie heeft ingestemd met een voorbereidingskrediet dat nodig is voor diverse studies en werkzaamheden om voldoende subsidies toegekend te krijgen zodat het project kan worden uitgevoerd (totale kosten ongeveer 30 miljoen euro).

Op het gebied van waterkwaliteit is er extra budget toegekend voor het maatregelenpakket Kader Richtlijn Water (KRW) van de tweede periode en is een ontwerp maatregelenpakket derde periode (2022-2027) met de benodigde geldmiddelen vastgesteld.

Meerjarenperspectief (MJP) en begroting

Door Covid-19 zijn zowel MJP als Begroting 2021 bijgesteld. Een grote invloed heeft de verwachte inflatie die een stuk minder werd. Daardoor stijgt de belastingopbrengst navenant minder. Binnen het algemeen bestuur tekenen zich twee stromingen af, namelijk de bekende wat behoudender groep fracties die pas op de plaats willen maken en investeringen en uitgaven willen verminderen en een daartegenover staande visie (waartoe ook de PvdA-fractie behoort) die vindt dat HHNK als medeoverheid ook een rol heeft in het op peil houden van economische activiteit. Die laatste groep wil juist investeringen versnellen en had de meerderheid. Daarmee wordt overigens ook het regionale bedrijfsleven geholpen; vreemd dat de categorie bedrijven daar juist moeite mee heeft (waarvoor zijn die geborgde zetels er dan eigenlijk?). In de begroting valt de belastingstijging voor de individuele belastingbetaler erg mee, huurders stijgen met een percentage onder inflatie, huiseigenaren krijgen te maken met een hogere stijging zodat sterkere schouders zwaardere lasten dragen (en juist daarvoor zit de PvdA in het waterschapsbestuur!).

Belastingstelsel

Nu het over belastingen gaat, in december heeft de fractie ingestemd met het voorstel van de gezamenlijke waterschappen om het belastingstelsel te herzien. Dat voorstel gaat naar de minister. Omgezet in de wet betekent het dat in de toekomst in alle waterschappen de stijging van de heffingen meer gelijkmatig over de categorieën belastingbetalers kan worden verdeeld. Vooral tussen ingezetenen en agrariërs loopt het in sommige waterschappen nu te veel uiteen. Een mooi punt voor de PvdA is dat in het voorstel ook verschil in tarieven kan worden gemaakt tussen woningen en bedrijven (wat nu niet het geval is).

Klimaat

Op het gebied van klimaat is één van de naar voren gehaalde investeringen het versneld plaatsen van zonnepanelen. Vanzelfsprekend hebben we ingestemd met dit voorstel, de gelden waren al opgenomen in het MJP maar komen dus nu wat eerder. Sprekend over klimaat, in oktober heeft de fractie ingestemd met de Visie op Ruimtelijke Adaptatie. In deze visie worden als doelstellingen vermeld het vergroten van de weerbaarheid van het werkgebied tegen overstromingen, als tweede het door inwoners zo min mogelijk ondervinden van hinder en schade van wateroverlast door hevige regenval, ten derde het voorzien van voldoende water in tijden van droogte voor inwoners, natuur en landbouw en tot slot is onze leefomgeving beter ingericht tegen hittestress. Deze doelstellingen moeten worden bereikt door samenwerking met gemeenten, provincie en het Rijk. In vijf regio’s dient de samenwerking in uitvoeringsagenda’s te worden omgezet met de bijbehorende maatregelen.

Wegenoverdracht

Al langer geleden is het besluit genomen dat wegenbeheer een oneigenlijke taak is voor de waterschappen. Geleidelijk worden daarom de buitenwegen overgedragen aan de gemeenten. Dit jaar was het de beurt aan de gemeente Schagen waarbij 155 km weg per 1 januari 2021 zal worden overgedragen; Schagen ontvangt daarbij een eenmalige afkoopsom als gewenningsbijdrage in het onderhoud. Wegenoverdracht is een ingewikkelde operatie, waarbij de staat van onderhoud van belang is, de hoeveelheid verkeersborden, lantaarnpalen en ander toebehoren en ook de overdracht van bijvoorbeeld bermbeheer en wegslootbeheer. Met deze stap wordt het areaal in beheer bij HHNK weer een stuk kleiner (en Marjan onthield zich uiteraard van deelname aan de discussie vanwege haar nevenfunctie van raadslid in Schagen).

Biodiversiteit

Nog net in 2020 is de Visie Biodiversiteit door het algemeen bestuur aangenomen. Met 1700 km waterkeringen, 20.000 km waterlopen en 1.000 km wegbermen in beheer heeft HHNK bij uitstek een rol in het verbeteren van biodiversiteit. In de eerder gehouden themabijeenkomst was al uiteengezet welke maatregelen HHNK al neemt of nog kan nemen, zoals het maaibeleid, kwaliteitsbaggeren, vismigratie bevorderen, KWR maatregelen uitvoeren en aanplant bomen/struikgewas op eigen terreinen. In de visie is die rol nadrukkelijk vastgelegd. Daarnaast is ingestemd met aansluiting van HHNK bij het Deltaplan Biodiversiteitsherstel, goede zaak!

Geborgde zetels

Tot slot de geborgde zetels in het algemeen bestuur. Dat zijn de zetels die zijn toegewezen aan de categorieën ongebouwd (agrariërs, 3), bedrijven (3) en natuurterreinen (1). Voor deze zetels zijn er geen verkiezingen, zij worden gevuld door de benoemende organisaties (LTO, KvK en Natuurorganisaties). Landelijk is de discussie over behoud of afschaffing van deze zetels losgebarsten door onder meer het rapport van de commissie Boelhouwer en de initiatiefwet van Laura Bromet (Groen Links). De unie van waterschappen heeft een aantal klankbordbijeenkomsten gehouden waarin ook onze fractieleden zich hebben gemanifesteerd. Evenals in de hoorzittingen van OFL (Overlegorgaan Fysieke Leefomgeving van het Ministerie I&W). De uitkomsten van beide processen is ‘onbeslist’, de Unie en het OFL branden hun vingers er niet aan. Onze fractie heeft er wel een mening over: afschaffen! Binnen HHNK zijn er bijvoorbeeld naast de drie zetels ongebouwd nog eens vier vertegenwoordigers met een agrarische achtergrond. Wij vinden dat de algemene politieke groeperingen uitstekend in staat zijn het algemene belang af te wegen tegen het individuele bedrijfs- natuur- en landbouwbelang. Het vervolg op dit proces is een toekomstige wetswijziging, maar of die er komt is onzeker.

Fijko van der Laan

fractievoorzitter