Het waterschap Hollands Noorderkwartier telt 2247 grote en kleine gemalen. Met elkaar regelen die het waterpeil in de polders en de boezemwateren van ons gebied. Gemaal Lely in Medemblik is een van de mooie beeldbepalende gemalen.
Hoe groot gemaal is hangt af van zijn taak. Een enkele polder droog houden vraagt immers minder inspanning dan het water in de Zaan en de rest van de Schermerboezem op peil houden. U kent die gemalen vast wel, want ze zijn heel herkenbaar: ons waterschap is het enige waterschap in Nederland dat zijn lichtblauwe vlag fier laat wapperen op zijn gemalen.
Gemaal Lely in volle glorie
Een van de grote gemalen van het waterschap is gemaal Lely in Medemblik. Het werd in 1930 geopend om samen met gemaal Leemans de Wieringermeer droog te malen en droog te houden. Het ontwerp is van architect Dirk Roosenburg, adviseur voor de Dienst der Zuiderzeewerken. Hij tekende ook de Stevin- en Lorentzsluizen op de Afsluitdijk. De afsluiting van de Zuiderzee vereiste veel nieuwe gemalen en sluizen en dankzij hem kregen die een heel herkenbaar uiterlijk.
Recent werden de pompen in het gemaal Lely vervangen en visvriendelijk gemaakt. De buitenkant werd goed schoongemaakt en nu staat het gemaal weer te blinken.
90 Jaar Afsluitdijk
Dit jaar is het negentig jaar geleden dat de Afsluitdijk werd gedicht. Het gemaal dat werd genoemd naar de drijvende kracht achter de afsluiting en de gedeeltelijke drooglegging van de Zuiderzee was de perfecte plek voor een daaraan gewijde audio-visuele tentoonstelling. Op 24 september werd deze geopend en werd tegelijk het boek Hoor, hoor, de dijk is dicht! van Willem van der Ham ten doop gehouden. In gemaal Lely kunt u de tentoonstelling nu niet meer zien, maar het is de bedoeling dat hij nog op andere plaatsen rond het IJsselmeer wordt ingericht. Als u kans ziet daarheen te geen: doen. En trek dan vooral tijd uit om de historische films te bekijken die er draaien. Van 1930 tot 2020 zijn documentaires en speelfilms gemaakt over de afsluiting en de sociale gevolgen, over de mensen en over het nieuwe landschap. Filmers als Bert Haanstra en Louis van Gasteren hebben dit alles in beeld gebracht. Op de website www.zuiderzeeinbeeld.nl kunt u nazien waar de tentoonstelling is te bekijken.
Piet Oudega
Mijn liefde voor het waterschap is al oud: ik was twaalf jaar lang hoofdingeland (lid van het algemeen bestuur) bij het Hoogheemraadschap Uitwaterende Sluizen, een van de voorgangers van HHNK. Via een indirecte verkiezing vormde ik daar met drie collega’s de fractie Algemeen belang, gekozen door Provinciale Staten van Noord-Holland. Toen ik in 1986 wethouder
Meer over Piet Oudega
